Στη διάρκεια του συνεδρίου οι αντιπρόσωποι είχαν την ευκαιρία να συναντηθούν με τον αντιπρόεδρο των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, τον αναπληρωτή υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ, Τζέιμς Στάινμπεργκ και τον επιτετραμμένο της αμερικανικής πρεσβείας στη Λευκωσία, Τζόναθαν Κόεν, οι οποίοι και τους ανέπτυξαν την αμερικανική εξωτερική πολιτική στο κυπριακό, αλλά και έναντι της Ελλάδας. Συναντήθηκαν επίσης με περισσότερα από 35 μέλη της βουλής και της Γερουσίας, τα οποία επανέλαβαν την υποστήριξή τους σε λύση του δίκαιη και βιώσιμη κυπριακού ενώ αρκετοί εξέφρασαν την ανησυχία τους λόγω της εκλογής Ερογλου, τους οποίου τις σκληρές θέσεις συνέκριναν με του Ντενκτάς. Αρκετά μέλη του Κογκρέσου αναφέρθηκαν και στην οικονομική κατάσταση της Ελλάδας, εκφράζοντας την αλληλεγγύη τους προς τις προσπάθειες της ελληνικής κυβέρνησης για ανάκαμψη της οικονομίας. Ενημέρωση για τις τελευταίες εξελίξεις στις συνομιλίες και τις θέσεις της κυπριακής κυβέρνησης έκανε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Στέφανος Στεφάνου, ενώ παρευρέθηκαν και χαιρέτησαν, η βουλευτής του ΠΑΣΟΚ, Εύα Καϊλή κι ο Ελληνοκαναδός βουλευτής, Τζιμ Καρίγιαννης.

Το βράδυ της Τετάρτης, στο επίσημο δείπνο του συνεδρίου, οι αντιπρόσωποι απέτισαν φόρο τιμής σε βετεράνους του κυπριακού αγώνα στην Αμερική, οι οποίοι έφυγαν πριν δουν την Κύπρο ελεύθερη κι επανενωμένη κι ανανέωσαν την υπόσχεση για συνέχιση του αγώνα. Τον δημοσιογράφο Λάμπρο Παπαντωνίου, τον πρώην πολιτειακό βουλευτή του Ροντ Αϊλαντ, Γιώργο Πανίτσα και τον πρώην αντιπρόεδρο της ΠΣΕΚΑ, ΑΠΌ ΤΗ Βρετανία, Γιώργο Χατζηφάνη. Συγκινητική ήταν η ομιλία του 90χρονο τέως προέδρου του ΣΑΕ,  Αντριου Αθενς ο οποίος υποσχέθηκε πως όσο αναπνέει θα συνεχίσει να αγωνίζεται για την Κύπρο. Κι αυτό άγγιξε όλους, ιδίως τη νεότερη γενιά που ήταν παρούσα για μια ακόμη φορά.

ΟΜΙΛΙΕΣ ΣΤΕΦΑΝΟΥ

Μιλώντας στην εκδήλωση ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Στέφανος Στεφάνου, μετέφερε τους χαιρετισμούς του προέδρου της Δημοκρατίας Δημήτρη Χριστόφια και της κυβέρνησης και εξέφρασε ευχαριστίες και βαθιά εκτίμηση προς την ηγεσία της ΠΣΕΚΑ και των οργανώσεων που συμμετείχαν στο συνέδριο, για την αταλάντευτη υποστήριξή τους προς το δίκαιο αγώνα για τερματισμό της βίαιης διαίρεσης της Κύπρου. «Σας διαβεβαιώνω, είπε, πως σ’ αυτό το κρίσιμο σταυροδρόμι, η αλληλεγγύη σας, οι ανιδιοτελείς σας προσπάθειες και δέσμευση για τερματισμό της διαίρεσης της Κύπρου και για μόνιμη ειρήνη και δικαιοσύνη, είναι τόσο ζωτικές σήμερα, όσο ποτέ άλλοτε και πολύ αναγκαίες για την Κύπρο» Ο κ. Στεφάνου αναφέρθηκε στην πρώτη συνάντηση Χριστόφια- Ερογλου στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων και είπε ότι «η κύρια ανησυχία και η υψηλή προτεραιότητα του προέδρου και της κυβέρνησης είναι η επίλυση του κυπριακού. Μια λύση η οποία θα βρεθεί από τους Κύπριους για τους Κύπριους. Που θα επανενώνει το έδαφός της, το λαό, τους θεσμούς και την οικονομία της χώρας μας». Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος είπε πως το πλαίσιο της λύσης είναι καλά γνωστό και βρίσκεται στα σχετικά ψηφίσματα του Σ.Α και στις συμφωνίες κορυφής και είναι μία διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία, με πολιτική ισότητα, όπως προσδιορίζεται στα σχετικά ψηφίσματα, με μία κυριαρχία, διεθνή προσωπικότητα και υπηκοότητα. Μία λύση η οποία θα δώσει τέλος στην κατοχή και τον εποικισμό, που θα αποκαταστήσει και θα διασφαλίσει τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις βασικές ελευθερίες του λαού της Κύπρου. Ο κ. Στεφάνου ανέφερε ότι το κλειδί πάντοτε παραμένει στην Τουρκία. «Χωρίς μία Αγκυρα εποικοδομητική και σύμφωνη σε σχέση με την παρούσα διαδικασία και το πλαίσιο λύσης είναι δύσκολο να δούμε πως θα μπορέσουμε να προχωρήσουμε. Θέλουμε να δούμε όχι μόνο λόγια, αλλά επίσης και έργα από την Τουρκία», είπε, υπογραμμίζοντας κι ότι τα λογικά τουρκικά συμφέροντα θα εξυπηρετηθούν από τη λύση.

Ο κ. Στεφάνου κάλεσε τη διεθνή κοινότητα να ζητήσει από την Τουρκία εφαρμογή των ψηφισμάτων του Σ.Α. κι άσκηση επιρροής στην Αγκυρα για εφαρμογή της θέλησης της διεθνούς κοινότητας όπως εμπεριέχεται στα ψηφίσματα. Χαρακτήρισε τις επιπτώσεις της συνεχιζόμενης διαίρεσης αρνητικές, όχι μόνο για τον κυπριακό λαό, αλλά και για τα αμερικανικά συμφέροντα, τονίζοντας ότι λύση του κυπριακού θα ενισχύσει την ασφάλεια στη ρευστή περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής που είναι ζωτική για τα αμερικανικά συμφέροντα. Ανέφερε ότι ο πρόεδρος Χριστόφιας και η κυβέρνηση αποδίδουν μεγάλη σημασία στις σχέσεις με τις ΗΠΑ, οι οποίες είναι βασισμένες στις αξίες και αρχές του διεθνούς δικαίου, της δικαιοσύνης και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και διαβεβαίωση ότι η Κύπρος επιζητεί την ενδυνάμωση και το βάθεμα των σχέσεων αυτών. Καταλήγοντας, είπε ότι «σήμερα είμαστε σε ένα σημαντικό σταυροδρόμι για το μέλλον της Κύπρου. «Είναι η στιγμή της ελπίδας, αλλά και του ρεαλισμού, γιατί το μονοπάτι είναι μακρύ κι εμπεριέχει προκλήσεις. Ασχετα πόσο δύσκολο είναι, δεν θα μας σταματήσει από την επίτευξη του στόχου που όλοι οι Κύπριοι επιθυμούν, την επανένωση του νησιού και του λαού της». Κατά την ομιλία του την πρώτη μέρα των εργασιών του συνεδρίου, ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος αναφέρθηκε στις θέσεις της ε/κ πλευράς ενόψει της επανέναρξης των απευθείας διαπραγματεύσεων, τονίζοντας ότι οι συνομιλίες θα πρέπει να συνεχιστούν πάνω στην ίδια βάση που συμφώνησαν οι ηγέτες των δυο κοινοτήτων στα δυο κοινά ανακοινωθέντα. «Οπως τόνισε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας» είπε ο κ. Στεφάνου, η διαδικασία θα πρέπει να παραμείνει ως έχει χωρίς τεχνητά χρονοδιαγράμματα ή επιδιαιτησία, με την αρχή ότι τίποτα δεν είναι συμφωνημένο αν δεν συμφωνηθούν όλα. Σημείωσε ακόμη ότι η λύση της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας είναι η μόνη εφικτή διέξοδος για να τερματιστεί η κατοχή και να επανενωθεί ο τόπος και ο λαός, τονίζοντας ότι η διχοτόμηση οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στην πλήρη τουρκοποίηση των κατεχομένων και επικυριαρχία της Τουρκίας.

Τέλος ο κ. Στεφάνου είπε ότι «χρειάζεται να επιμείνουμε όπως ο διεθνής παράγοντας στραφεί προς την Τουρκία για να αναθεωρήσει τη στάση της» και για να εργαστεί για δίκαιη λύση του κυπριακού προβλήματος. «Η αποδοχή της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας αποτελεί μία θαρραλέα πράξη επίδειξης πολιτικού ρεαλισμού που στηρίζεται όμως σε αρχές» και μας καθοδηγεί «στην πολιτική που ακολουθούμε για επίτευξη δίκαιης λύσης υπό τις περιστάσεις, βιώσιμης και λειτουργικής». Ο κ. Στεφάνου εξήγησε τα νέα τετελεσμένα που δημιουργεί η Τουρκία με την κατοχή και τον εποικισμό για να τονίσει ότι «είναι φανερό ότι με το πέρασμα του χρόνου τα δεδομένα για τη λύση γίνονται χειρότερα. Εκείνοι οι κύκλοι στην Τουρκία που επιθυμούν τη διχοτόμηση της Κύπρου, εκμεταλλεύονται το χρόνο για να εδραιώνουν μέρα με τη μέρα τη διχοτόμηση».

Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος προειδοποίησε ότι «η διχοτόμηση οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στην πλήρη τουρκοποίηση των κατεχομένων και στην επικυριαρχία της Τουρκίας πάνω σε ολόκληρο το νησί. Στην εξέλιξη των πραγμάτων το κράτος θα μετατραπεί σε μικτό με την μετακίνηση των Τουρκοκυπρίων στις ελεύθερες περιοχές, οι οποίοι θα μπορούν να απαιτήσουν όπως διαμοιραστούν την εξουσία με την ε/κ κοινότητα στη βάση του συντάγματος του ‘60». Καταλήγοντας, ο κ. Στεφάνου αφού επισήμανε ότι χρειάζεται να επιμείνουμε στην απόρριψη τεχνητών χρονοδιαγραμμάτων και επιδιαιτησίας, αλλά και στο ότι ο διεθνής παράγοντας πρέπει να στραφεί προς την Τουρκία, «επιβάλλεται και να παραμείνουμε ρεαλιστές στους στόχους της λύσης, Η επιδίωξη του ευκταίου και ο μαξιμαλισμός διευκολύνει όλους όσοι θέλουν να κλείσουν το κυπριακό και να βολέψουν την Τουρκία. Η έκφραση λογικών θέσεων που να στηρίζονται σε αρχές βοηθά στην αντιμετώπιση αυτών των μεθοδεύσεων και προστατεύει την ελληνοκυπριακή πλευρά από την επίρριψη ευθυνών σε περίπτωση αδιεξόδου».

ΒΡΑΒΕΥΣΗ ΣΤΑΙΝΜΠΕΡΓΚ

Στη διάρκεια της συνεδρίασης τιμήθηκε με το βραβείο Φρεζή (το οποίο απονέμεται κάθε χρόνο σε αμερικανό αξιωματούχο Εβραϊκής καταγωγής, στη μνήμη του συνταγματάρχη του ελληνικού στρατού Μαρδοχαίου Φρεζή που σκοτώθηκε στο αλβανικό μέτωπο) ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών, Τζέιμς Στάινμπεργκ. Στην ομιλία του μεταξύ άλλων τόνισε την ισχυρή δέσμευση της αμερικανικής κυβέρνησης για την οικοδόμηση ενός ειρηνικού μέλλοντος για την Κύπρο το οποίο θα εξασφαλίζει την ευημερία του λαού της. Ο κ. Στάινμπεργκ ανέφερε ότι οι ΗΠΑ σε κάθε ευκαιρία εγείρουν το Κυπριακό στην Τουρκία υπογραμμίζοντας παράλληλα και την τεράστια επιρροή την οποία η Αγκυρα έχει στο Κυπριακό. «Είναι προς το συμφέρον της Τουρκίας» είπε «να λυθεί το Κυπριακό» και επεσήμανε ότι υπάρχει σήμερα μια πραγματική ευκαιρία για λύση, τονίζοντας πως πρέπει να γίνει κατανοητό από όλους ότι θα βγουν κερδισμένοι από μια λύση του προβλήματος. Ανέφερε ότι η υπουργός Εξωτερικών, Χίλαρι Κλίντον, «έχει ξοδέψει πολύ χρόνο στο κυπριακό και ήλθε σε επαφή με όλα τα μέρη, συμπεριλαμβανομένων και των φίλων μας από την  Ελλάδα και την Τουρκία, ώστε να αδράξουν την κρίσιμη αυτή ευκαιρία, σε μία στιγμή όπου υπάρχει η δυνατότητα για ένα λαμπρότερο μέλλον».

Ο κ. Στάινμπεργκ ανέφερε ότι όλοι αναγνωρίζουν πως θα χρειαστεί μία συμφωνία η οποία θα είναι ευρέως αποδεκτή για τις ανάγκες του κόσμου. Αναφορικά με τις διαπραγματεύσεις που ξεκινούν στην Κύπρο, είπε ότι οι ΗΠΑ θα κάνουν ό,τι μπορούν. «Βλέπω ότι επιδεικνύεται μία εποικοδομητική συμπεριφορά κι ότι μπορούμε να πείσουμε όλα τα εμπλεκόμενα μέρη, Είναι μία καλή και σημαντική στιγμή να προχωρήσουμε». Μεταξύ των ομιλητών των απογευματινών εργασιών του συνεδρίου ήταν και ο επιτετραμμένος της αμερικανικής πρεσβείας στην Λευκωσία, Τζόναθαν Κόενς, ο οποίος αναφέρθηκε εν εκτάσει στις διμερείς σχέσεις Κύπρου – ΗΠΑ. Μιλώντας για τις εξελίξεις στο Κυπριακό, ο κ. Κόεν είπε ότι «οι ΗΠΑ υποστηρίζουν τις συνεχιζόμενες προσπάθειες για επανένωση της Κύπρου, που τελούν υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών και παρακολουθούν στενά τις συνομιλίες μεταξύ των δύο κοινοτήτων. Υποστηρόζυμε, συνέχισε, το στόχο των Κυπρίων για επανένωση της Κύπρου σε μία διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία, με πολιτική ισότητα, μία κυριαρχία και υπηκοότητα και μία διεθνή προσωπικότητα.

Ο κ. Κόεν παρέθεσε απόσπασμα επιστολής της υπουργού Εξωτερικών Χίλαρι Κλίντον, προς τον πρόεδρο Χριστόφια, στο οποίο αναφέρεται ότι «οι ΗΠΑ πιστεύουν ότι η διαίρεση της νήσου έχει διαρκέσει πολύ καιρό και αποτρέπει τη νήσο και το λαό της να φτάσουν στις πλήρεις δυνατότητές τους». Διευκρινίζοντας ότι οι ΗΠΑ δεν λαμβάνουν θέσεις στα ειδικά θέματα που συζητούνται στις συνομιλίες, υποσχέθηκε «την υποστήριξη της λύσης στην οποία θα φτάσουν οι δύο πλευρές. «Παραμένουμε έτοιμοι να βοηθήσουμε τη διαδικασία με όποιο τρόπο οι δύο πλευρές βρίσκουν υποβοηθητικό. Το πράξαμε επανειλημμένα από τη στιγμή που η διαδικασία ξεκίνησε το 2008, συμπεριλαμβανομένης και χρηματοδότησης μέσω της USAID σημαντικών μέτρων εμπιστοσύνης κλειδιά και απευθείας υποστήριξη προς τις διαπραγματεύσεις». Ανέφερε ακόμη ότι οι ΗΠΑ συνεχίζουν να συγχαίρουν δημόσια τον πρόεδρο Χριστόφια «για τις  θαρραλέες και αποφασιστικές του προσπάθειες, μαζί με αυτές των τουρκοκυπρίων ηγετών, για την εξεύρεση δίκαιης και διαρκούς διευθέτησης στη νήσο».

Αναφερόμενος στην πρώτη επίσημη συνάντηση Χριστόφια – Ερογλου, ανέφερε ότι συμφώνησαν να συνεχίσουν από το σημείο όπου έφτασαν οι συνομιλίες το Μάρτιο και να επιχειρήσουν να οικοδομήσουν πάνω στα θεμέλια που ήδη χτίστηκαν μέχρι σήμερα, εντός των συμφωνημένων παραμέτρων των ψηφισμάτων του Σ.Α. «Ο πρόεδρος Χριστόφιας είπε πριν λίγο ότι εύχεται το 2010 να είναι η χρονιά της λύσης του κυπριακού. Στεκόμαστε δίπλα του και συμμεριζόμαστε αυτή την ελπίδα και είμαστε έτοιμοι να συμβάλλουμε για να γίνει πραγματικότητα», κατέληξε.

ΓΑΛΑΝΟΣ

Παρέμβαση στο συνέδριο έκανε κι ο δήμαρχος Αμμοχώστου, Αλέξης Γαλανός, που μαζί με το δήμαρχο Λευκόνοικου κ. Πήλικο συμμετείχαν στις εργασίες του. Ο κ. Γαλανός αναφέρθηκε εκτενώς στο θέμα της Αμμοχώστου και στην προτεραιότητα που πρέπει να δοθεί στην επιστροφή της στα Ηνωμένα Εθνη, όπως προνοούν τα σχετικά ψηφίσματα, ενώ ήταν ιδιαίτερα επικριτικός σ’ αυτούς που αρνούνται την λύση διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας, τονίζοντας ότι . η εγκατάλειψη της διζωνικής θα οδηγήσει σε διχοτόμηση. Μάλιστα επισήμανε ότι κάποιοι τιμητές της ομοσπονδιακής λύσης δεν θα έπρεπε να τολμούν να μιλούν μετά απ’ όσα έχουν κάνει το ’74.

ΔΕΞΙΩΣΗ

Το βράδυ της Τρίτης οι αντιπρόσωποι παρευρέθηκαν σε δεξίωση που παρέθεσε προς τιμή τους στην πρεσβευτική κατοικία, ο πρέσβης της Κύπρου στην Ουάσιγκτον, Ανδρέας Κακουρής, παρουσία μελών του Κογκρέσου και αμερικανών αξιωματούχων. Στη διάρκεια της εκδήλωσης τιμήθηκε η ελληνοαμερικανίδα βουλευτής της Νεβάδα, Ντίνα Τάιτους. Ανοίγοντας την εκδήλωση, ο πρόεδρος της ΠΣΕΚΑ, Φίλιπ Κρίστοφερ, είπε πως παρά τις προσπάθειες της Ομογένειας για 36 χρόνια, τόσο οι κυβερνήσεις των δημοκρατικών όσο και των ρεπουμπλικανών απέτυχαν να επικρατήσει η δικαιοσύνη στην Κύπρο. «Γιατί δεν μπορούν να αποσυρθούν από την Κύπρο τα 40.000 και πλέον τουρκικά στρατεύματα», αναρωτήθηκε ο πρόεδρος της ΠΣΕΚΑ, αποκαλύπτοντας παράλληλα και στιχομυθία του με τον αντιπρόεδρο των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, στη διάρκεια εκδήλωσης την προηγουμένη. «Τον ρώτησα, είπε, αν κάτι άλλαξε στο πως βλέπει τα πράγματα στο κυπριακό, από την ημέρα που εξελέγη αντιπρόεδρος. Μου απάντησε αρνητικά. Και τότε του είπε, ότι κι εμείς δεν βλέπουμε να έχει αλλάξει κάτι στο κυπριακό».

Στη σύντομη ομιλία της, η κ. Τάιτους δήλωσε υπερήφανη για τις ελληνικές της ρίζες και τόνισε ότι αμέσως μετά την εκλογή της στη Βουλή, έγινε μέλος της ομάδας των ελληνικών θεμάτων. Η βουλευτής είπε πως πρέπει να είμαστε αισιόδοξοι για τις συνομιλίες που αρχίζουν στην Κύπρο και υπενθύμισε τις επιστολές που εστάλησαν πρόσφατα προς τον πρόεδρο Ομπάμα και την υπουργό Εξωτερικών, Χίλαρι Κλίντον, από μέλη της βουλής, με τις οποίες τους ζητούν να σταλεί  από την αμερικανική κυβέρνηση ξεκάθαρο μήνυμα για την επιθυμία των ΗΠΑ να δουν μία ελεύθερη κι ενωμένη Κύπρο.

Ο πρέσβης Ανδρέας Κακουρής εξήρε τους αγώνες της Ομογένειας και των αποδήμων γενικότερα για την Κύπρο, αλλά και τις γενικότερες προσπάθειές τους για μεγάλα θέματα του ελληνισμού. Ανέφερε ότι βασικές αμερικανικές αξίες, όπως τα ανθρώπινα δικαιώματα κι οι κανόνες του δικαίου παραβιάζονται από την Τουρκία στην Κύπρο, με την Αγκυρα να κρατά τους Κύπριους χωρισμένους με εθνικές γραμμές. Ο κ. Κακουρής κατέληξε επισημαίνοντας ότι το κλειδί για τη λύση βρίσκεται στην Αγκυρα. Να σημειωθεί ότι ο κ. Κακουρής επιστρέφει στο υπουργείο Εξωτερικών στη Λευκωσία και θα τον αντικαταστήσει ο πρέσβης Παύλος Αναστασιάδης (πρέσβης σήμερα στη Σουηδία) ο οποίος έχει υπηρετήσει και στο παρελθόν στην πρεσβεία της Ουάσιγκτον.