Αλλαγές στην ελληνόγλωσση εκπαίδευση της Διασποράς, βρίσκονται προ των θυρών. Με γοργούς ρυθμούς προχωρά η προετοιμασία του σχετικού νομοσχεδίου που θα κατατεθεί στη Βουλή τον Μάιο. Η πρόταση διαλόγου από τη μεριά του υπουργείου Παιδείας έχει αναρτηθεί στο Διαδίκτυο, http://www.opengov.gr/ypepth/wpcontent/uploads/downloads/2011/01/ellinoglwssi_ekpaidefsi.pdf,
Η αναπληρώτρια υπουργός Παιδείας Φώφη Γεννηματά μετά από σειρά επισκέψεων σε χώρες του εξωτερικού, καλεί τις ομογενειακές οργανώσεις και τους συντονιστές εκπαίδευσης να λάβουν μέρος στο διάλογο, καταγράφοντας τις ανάγκες τους και καταθέτοντας τις ιδέες και τις προτάσεις τους για τη σύνταξη μιας χάρτας κοινά αποδεκτής που θα θέσει το πλαίσιο της ελληνόγλωσσης εκπαίδευσης της διασποράς για τα επόμενα 15 χρόνια.
Μια σύνοψη των κυριότερων προβλημάτων που υφίστανται σήμερα είναι:
Η έλλειψη συλλογής και παρακολούθησης στοιχείων για τις πραγματικές
εκπαιδευτικές ανάγκες ανά χώρα και η αδυναμία εύρυθμης εκπαιδευτικής παρέμβασης όπου απαιτείται από το ελληνικό κράτος.
Η αναποτελεσματικότητα της διάρθρωσης των διοικητικών δομών. Για
παράδειγμα ο ρόλος των Συντονιστών Εκπαίδευσης που θεσπίστηκε με το
νόμο 2413 του 1996 έχει αποβεί προβληματικός τόσο ως προς τις
διοικητικές-οργανωτικές όσο και τις πολιτικές-διαμεσολαβητικές
λειτουργίες που του αποδόθηκαν με κύρια συνέπεια τη
συγκέντρωση υπερεξουσιών, αναξιοκρατικών επιλογών και σειρά οικονομικών και
διοικητικών παρεκτροπών.
Η εκρηκτική αύξηση των αποσπασμένων εκπαιδευτικών στην Ευρώπη -ιδίως
από το 2007 μέχρι το 2009- σε ανακολουθία με τον αριθμό του μαθητικού
δυναμικού.
Η διαρκής μείωση προσοντούχων ομογενών εκπαιδευτικών λόγω έλλειψης
κινήτρων.
Η αναποτελεσματική διάθεση ανθρώπινου δυναμικού και η κατασπατάληση
πόρων. Για παράδειγμα Τμήματα Ελληνικής Γλώσσας που λειτουργών με
μικρό αριθμό μαθητών και δυσανάλογο αριθμό υπηρετούντων
εκπαιδευτικών σε πολλές περιπτώσεις (Ο.Δ Γερμανίας, Βέλγιο, Γαλλία κ.α.).
Η αδυναμία πιστοποίησης τίτλων σπουδών από πολλούς φορείς
ελληνόγλωσσης εκπαίδευσης, με αποτέλεσμα την παρεμπόδιση της
εκπαιδευτικής κινητικότητας στη χώρα διαμονής και στο πλαίσιο της
διασποράς.
Η συρρίκνωση και η υποβάθμιση των σπουδών σε ορισμένα Τμήματα ή Έδρες ελληνικών σπουδών σε ΑΕΙ του εξωτερικού
«Πρέπει να κάνουμε έναν αξιόπιστο σχεδιασμό που θα ανταποκρίνεται στις πραγματικές ανάγκες», τόνισε η κ. Γεννηματά στην ενημέρωση που έκανε στην αρμόδια Επιτροπή για τον Ελληνισμό της Διασποράς της Βουλής, χθες το βράδυ, εξηγώντας τόσο τα σχέδια του υπουργείου Παιδείας όσο και τις προσπάθειες που καταβάλλει η ίδια για τον συντονισμό του εγχειρήματος στην ομογένεια.
«Πρέπει να φύγουμε από τη λογική ότι το κέντρο είναι εδώ, στην Ελλάδα. Πρέπει να ακούσουμε τους ίδιους και να βλέπουμε στην πράξη τα πράγματα», είπε.
Διάγνωση των πραγματικών αναγκών βάσει ενός γεωγραφικού διαχωρισμού που θα χαρακτηρίζεται από ευελιξία ακόμη και μέσα στην ίδια χώρα, διοικητική αναδιάρθρωση για τον έλεγχο του συστήματος με αξιολόγηση της πορείας των συντονιστών εκπαίδευσης, αξιοκρατία και διαφάνεια στις αποσπάσεις, ένταξη της ελληνικής γλώσσας στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα των χωρών υποδοχής, ενίσχυση των ελληνικών εδρών του εξωτερικού, δημιουργία κέντρων ελληνισμού με την επωνυμία «Λόγος», δικτύωση μεταξύ πανεπιστημίων Ελλάδας και εξωτερικού, και, τέλος, ενίσχυση των προγραμμάτων ανταλλαγών μαθητών και φοιτητών, όπως εξήγησε η αναπληρωτής υπουργός, είναι οι βασικοί πυλώνες του νέου νόμου που θα βάλει τέλος σε παθογένειες δεκαετιών και θα ανοίξει το δρόμο σε μία σύγχρονη προσέγγιση της ελληνόγλωσσης εκπαίδευσης ανά την οικουμένη. Ο στόχος, όπως τόνισε, είναι διπλός: αφενός να υπάρχει ανταπόκριση στις ανάγκες της νέας γενιάς ομογενών και αφετέρου να δίνεται η δυνατότητα προσέγγισης όσων θέλουν να έρθουν σε επαφή με τον ελληνικό πολιτισμό.
Ήδη, όπως εξήγησε η ίδια, άρχισε να μπαίνει σε νέες βάσεις το θέμα των αποσπάσεων. Από τους 2.400 αποσπασμένους εκπαιδευτικούς, σήμερα βρισκόμαστε στους 1.900, ενώ από 27 οι συντονιστές εκπαίδευσης μειώθηκαν σε 15. Οι μειώσεις αυτές έγιναν με κριτήριο εξορθολογισμού των αναγκών τόσο σε επίπεδο ειδικοτήτων, όσο και σε επίπεδο των πραγματικών αναγκών βάσει του αριθμού των μαθητών ακόμη και με συγχωνεύσεις σχολείων.
Ήδη, η επιλογή των αποσπασμένων εκπαιδευτικών άρχισε να γίνεται με γνώμονα την εμπειρία και την επάρκεια στην ξένη γλώσσα της χώρας απόσπασης - δύο μεγάλες αλλαγές, όπως τόνισε η κ. Γεννηματά, που θέτουν αξιοκρατικές βάσεις, ενώ από την άλλη πλευρά ο χρόνος απόσπασης αυξήθηκε στην πενταετία, αντί της τριετίας που ίσχυε μέχρι τώρα.
Βέβαια, όπως αποδεικνύεται στην πράξη, δεν είναι διόλου εύκολο εγχείρημα η καταγραφή των πραγματικών αναγκών, ώστε να υπάρχουν δείκτες, ένα αξιόπιστο μαθητολόγιο. Μια πρώτη καταμέτρηση στη Γερμανία, επί παραδείγματι, 15.000 μαθητών, ύστερα από δύο μήνες ακυρώθηκε από μία δεύτερη με 2.000 λιγότερους.
«Δίνουμε τη μάχη του αυτονόητου», είπε η κ. Γεννηματά, επισημαίνοντας ότι τώρα κάθε ευρώ του Έλληνα πολίτη πρέπει να πιάνει τόπο. «Θα συνεχίσουμε να στέλνουμε αποσπασμένους εκπαιδευτικούς αλλά θα πρέπει να έχουμε και ομογενείς», πρόσθεσε η ίδια, εξηγώντας ότι δεν χρειάζονται περισσότερα χρήματα αλλά καλύτερη αξιοποίηση αυτών που ήδη δίνουμε.
Την ανάγκη να γίνει ένα ποιοτικό βήμα στην ελληνόγλωσση εκπαίδευση της Διασποράς με συντονισμό και σοβαρότητα, επισήμαναν πολλά μέλη της Επιτροπής, αποτυπώνοντας ευρεία συναίνεση στις νέες κατευθύνσεις του υπουργείου Παιδείας. Τη σημασία της αξιοποίησης των Ελλήνων που βρίσκονται σε θέσεις-κλειδιά στην αλλοδαπή, επισήμανε ο πρόεδρος της Επιτροπής Ηλίας Καρανίκας, ενώ πρότεινε τη σύσταση μίας ολιγομελούς ομάδας εντός της Επιτροπής για μεγαλύτερη αποτελεσματικότητά της.